Cảm nhận của em về nhân vật Chị Dậu trong đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” của Ngô Tất Tố

Đề bài: Cảm nhận của em về nhân vật Chị Dậu trong đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” của Ngô Tất Tố.

Bài làm

Nhà văn người Pháp Mác-xen Prut từng nói: “Thế giới được tạo lập không phải một lần mà mỗi lần người nghệ sĩ độc đáo xuất hiện thì lại một lần thế giới được tạo lập”. Phát ngôn trên hàm ý nhấn mạnh sức sáng tạo kỳ diệu của nhà văn có phong cách. Văn học hiện thực lãng mạn 1930-1945, tôi biết có một nhà văn phong cách như thế – Ngô Tất Tố. Đời sống xã hội hiện thực thời kì thực dân phong kiến được khắc họa toàn diện và sâu sắc thông qua tác phẩm “Tắt đèn” của nhà văn này. Trong đó, nhân vật chị Dậu trong đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” là hình tượng tiêu biểu.

Nhà văn Ngô Tất Tố (1893-1954) quê ở làng Lộc Hà (nay thuộc huyện Đông Anh, ngoại thành Hà Nội). Ông từng làm rất nhiều nghề khác nhau như dạy học, bốc thuốc, làm báo, viết văn… Ngô Tất Tố thuộc thế hệ nhà văn – chiến sĩ, là người hăng say chiến đấu, lao động và sáng tạo không ngừng nghỉ trong suốt cuộc đời.

Trong sự nghiệp cầm bút, tiểu thuyết “Tắt đèn” là một trong số những tác phẩm tiêu biểu nhất của nhà văn Ngô Tất Tố. Đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” được trích từ chương XVIII của cuốn tiểu thuyết. Đoạn trích tập trung khắc họa vẻ đẹp nhân vật chị Dậu – tiêu biểu cho vẻ đẹp người phụ nữ nông dân Việt Nam, đó là chịu thương chịu khó, hi sinh tất cả cho chồng con đồng thời có lòng căm thù giặc, ẩn chứa sức mạnh phản kháng mãnh liệt.

Ngô Tất Tố bằng ngòi bút tài hoa của mình đã khắc họa nên hình tượng nhân vật chị Dậu thông qua việc đặt nhân vật trong hoàn cảnh đặc biệt. Những ngày nộp sưu, chị Dậu đứt ruột bán đi đứa con gái mới 7 tuổi, bán luôn cả đàn chó còn chưa mở mắt mà vẫn không đủ. Một người phụ nữ phải rơi vào cảnh cùng đường, đến mức phải bán đi cả khúc ruột.

Không đủ tiền nộp sưu nên anh Dậu bị bắt ra đình chịu phạt. Bị đánh cho tới khi sống dở chết dở, anh Dậu mới được thả về. Lúc này, hỉnh tượng chị Dậu – một người phụ nữ đảm đang được khắc họa. Nhờ sự giúp đỡ của hàng xóm, chị Dậu nấu bát cháo loãng cho chồng ăn hồi sức. Chị Dậu hiện lên vô cùng dịu dàng, ân cần, chu đáo.

Nhưng anh chồng vừa đưa tới miệng thì cai lệ và người nhà lí trưởng ập đến tiếp tục hành hạ anh Dậu. Phản ứng của chị Dậu có sự biến chuyển theo mức độ tăng dần, tính kịch cũng dần đẩy lên cao trào, từ nhún nhường van xin, dần dần căng thẳng, cuối cùng là quyết liệt, mạnh mẽ.

Ban đầu, chị Dậu cũng tái mặt khi bọn cai ập tới nhà. Giọng chị run run, tha thiết xin cho chồng. Thế nhưng, tên cai lệ đã đáp lại chị bằng quả “bịch” vào ngực chị mấy bịch rồi sấn sổ tới trói anh Dậu. Chị Dậu cự lại bằng lí “chồng tôi đau ốm ông không được phép hành hạ”. Xưng hô thay đổi từ “cháu” gọi “ông” thành “ông” – “tôi”. Sự thay đổi ngôi thứ đẩy chị Dậu lên ngang hàng với bọn lính, cai. Với người phụ nữ này, bọn cường hào, ác bá có thể chà đạp chị bằng vũ lực, nhưng không được phép chà đạp lên chồng chị.

Nhưng thói đời là thế, bọn tàn ác đó nào chịu buông tha. tên cai lệ không thèm trả lời mà còn tát vào mặt chị Dậu một cái đánh bốp rồi nhảy vào cạnh anh Dậu. Chị Dậu nghiến hai hàm răng lại: “Mày trói ngay chồng bà đi bà cho mày xem”. Niềm căm giận trỗi dậy trong câu nói. Ngôi thứ tiếp tục thày đổi thành “bà”-“mày”.

Đoạn trích bước vào mâu thuẫn đỉnh điểm khi chị Dậu chuyển từ đấu lí sang đấu sức. Không còn cách nào khác, chị Dậu liền xông tới túm cổ đẩy tên cai ngã chổng quèo, túm tóc mấy tên người nhà lí trưởng lẳng cho một cái ngã nhào ra thềm. Những từ chỉ hành động như “túm cổ”, “ấn dúi”, “túm tóc”, “lẳng” đã tạo nên một nhân vật chị Dậu có sức sống tiềm tàng và sức phản kháng mạnh mẽ.

Tóm lại, thông qua đoạn trích “Tức nước vỡ bờ”, nhân vật chị Dậu hiện lên trong hoàn cảnh đau thương nhưng vẫn giữ được phẩm chất cao đẹp, đó là giàu tình yêu thương và tinh thần bất khuất. Qua đó, Ngô Tất Tố muốn phê phán hiện thực xã hội nửa thực dân phong kiến áp bức, bóc lột người nông dân tới cùng cực đồng thời ca ngợi vẻ đẹp người phụ nữ Việt Nam giàu nghị lực, giàu đức hi sinh.

Đoạn trích cũng thể hiện tài văn chương uyên bác của Ngô Tất Tố. Sự khéo léo trong khắc hoạ nhân vật hay dùng từ “đắt” để lột tả diễn biến đầy kịch tính trong hành động của mỗi nhân vật tạo nên một nhà văn Ngô Tất Tố với phong cách rất riêng.

Chúng ta rất may mắn khi có những nhà văn như Nam Cao, Vũ Trọng Phụng, Nguyễn Công Hoan… và cả Ngô Tất Tố. Những giá trị phên phá, phản ánh trong các tác phẩm của mỗi nhà văn góp vào bức tranh chung của hiện thực xã hội thời Pháp thuộc để chúng ta hôm nay được thấu hiểu và tự hào về những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam.

Hoài Lê