Cảm nhận về nhân vật An Dương Vương

Đề bài: Cảm nhận của em về nhân vật An Dương Vương trong truyền thuyết “An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy”.

Bài làm

Cảm nhận về nhân vật An Dương Vương –

“Tôi kể ngày xưa chuyện Mị Châu

Trái tim lầm chỗ để trên đầu

Nỏ thần vô ý trao tay giặc

Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu”

(Tố Hữu)

“Nỗi cơ đồ” trong thơ Tố Hữu ngàn năm nay vẫn được nhắc lại như một bài học về đạo trị quốc. Nhân vật An Dương Vương trong truyền thuyết “An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy” là điển hình cho bậc đế vương chủ quan trước thôn tính của giặc ngoại xâm để cuối cùng tạo ra chuỗi bi kịch đau đớn trong lịch sử văn học dân tộc. Tuy chỉ là truyền thuyết hư cấu xong nhân vật An Dương Vương đã tạo nên cảm hứng sâu sắc về triết lí nhân tình thế thái ở đời.

Truyền thuyết là tên gọi dùng để chỉ một nhóm những sáng tác dân gian truyền miệng nhằm lý giải một số hiện tượng tự nhiên hay sự kiện lịch sử nào đó với đặc trưng là sử dụng yếu tố kỳ diệu, huyễn tưởng, nhưng lại được cảm nhận xác thực, diễn ra ở ranh giới giữa thời gian lịch sử và thời gian thần thoại. Truyền thuyết thuộc thể văn học dân gian, mang tính truyền miệng nên không có tác giả cụ thể.

“An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy” là một sản phẩm của sự tưởng tượng nhân dân để lí giải sự kiện nước ta rơi vào tay giặc xâm lược, qua đó người xưa muốn nhắc nhở hậu thế bài học về giữ nước. Truyền thuyết khá ấn tượng trong cách xây dựng và thể hiện tâm lí, tính cách nhân vật. Nhân vật An Dương Vương là điển hình cho một ông vua yêu nước, thương dân song quá chủ quan trước mưu cao kế hiểm của quân nhà Triệu, cuối cùng đi tới thảm cảnh mất nước. Tuy vậy, ở nhân vật An Dương Vương cũng rất có nhiều điểm đáng trân trọng.

Trước hết, hình ảnh An Dương Vương được thể hiện qua chuyện xây thành Cổ Loa. Cổ Loa là địa danh có thật ở Việt Nam. Theo như truyền thuyết này, thành Cổ Loa được lí giải về quá trình xây dựng có nhiều li kì, yếu tố siêu nhiên. Vua An Dương Vương bấy giờ cho xây thành cổ Loa để tương lai trở thành tường trì kiên cố bảo vệ đất nước trước quân xâm lăng. Tuy nhiên, công trình xây dựng nhiều lần không thành vì cứ hễ đắp tới đâu là lở tới đấy. Được thần linh giúp đỡ, cuối cùng An Dương Vương cũng hoàn thành. Sự giúp đỡ thần kì đó đã khẳng định vua An Dương Vương là người được thần linh tối cao chọn lựa và gian xứ mệnh cai trị đất nước, giống như câu thơ “thần” xưa:

“Nam quốc sơn hà Nam đế cư

Tiệt nhiên phận định tại thiên thư”

(“Nam quốc sơn hà” – Lý Thường Kiệt)

Tuy nhiên, An Dương Vương là một ông vua vì quá chủ quan và yêu thương con gái mù quáng nên cuối cùng gây ra cảnh nước mất nhà tan.

Sự mất cảnh giác biểu hiện ngay trong việc nhà vua không phát hiện ra bản chất thực sự của Triệu Đà. Triệu Đà không chỉ âm mưu thôn tính Âu Lạc mà còn cho con trai Trọng Thủy cầu hôn công chúa Mị Châu để biến người Âu Lạc thành người phương Bắc.

Cảm nhận về nhân vật An Dương Vương

Tình yêu con gái quá mức khiến vua An Dương Vương không thể nhận ra Trọng Thủy đã lừa Mị Châu, xem trộm nỏ thần và đã tìm cách đánh tráo lẫy nỏ. Có thể nói, vua An Dương Vương đã vô tình bao che cho Mị Châu tiết lộ bí mật quốc gia, vô tình “cõng rắn cắn gà nhà”.

Tới khi Triệu Đà sang xâm lược, An Dương Vương cậy có nỏ thần, điềm nhiên đánh cờ, cười mà nói rằng: “Đà không sợ nỏ thần sao?”. Sự mất cảnh giác trước thế lực thù địch trong phút chốc khiến đất nước rơi vào bi kịch đô hộ. Đây có lẽ là bài học trị quốc mà hàng nghìn năm nay vẫn còn nguyên tính thời sự.

Ở cuối tác phẩm, một lần nữa An Dương Vương lai thiếu lí trí khi không nhận ra người thân cận nhất bên mình – công chúa Mị Châu đang “vẽ đường” cho quân Triệu Đà “đuổi cùng diệt tận”.

Sáng tạo những chi tiết về Rùa Vàng – thần linh xuất hiện thức tỉnh nhà vưa và chính tay An Dương Vương chém đầu con gái là sự phán xét đau đớn nhất với chính nhà vua và sự công bằng của lịch sử. Nhát “chém” của nhà vua với chính người con gái ruột cũng là sự khẳng khái nêu lên một chân lí: không bao giờ khoan nhượng cho kẻ xâm phạm tới lợi ích quốc gia, dân tộc. Tình yêu nước của nhà vua vượt lên cả tình thương máu mủ, đó cũng là điều đáng trân trọng ở vua An Dương Vương.

Việc mất nước Âu Lạc, người chịu trách nhiệm sau cùng chính là An Dương Vương. Từ trị gia không khéo tới trị quốc thất bại, tuy rằng An Dương Vương tùng có công xây thành, có lòng yêu dân, trung thành với Tổ quốc song linh hồn nhà vua phải ở lại nơi biển sâu lạnh lẽo. Khác với những người có công được thăng thiên như Thánh Gióng… vua An Dương Vương muôn đời phải cúi đầu về biển cả để rửa sạch tội lỗi.

Tóm lại, với truyền thuyết “An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy”, cha ông ta đã thông qua hình tượng nhân vật vua An Dương Vương để răn dạy bài học sâu sắc cho tầng lớp cai trị nói riêng và con người nói chung rằng: bất kì việc gì, ngay cả trong tình cảm, cần phải xuy xét bằng cả trái tim và lí trí.

Hoài Lê