Cảm nhận về bài thơ Sóng

Đề bài: Cảm nhận của em về bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh.

Bài làm

Cảm nhận về bài thơ Sóng – Những tưởng giữa lúc “mưa bom bão đạn” của cuộc kháng chiến chống Mỹ, người ta hô hào viết về lòng tự hào dân tộc, về những người lính hi sinh, về tình quân – dân cá nước thì nữ thi sĩ Xuân Quỳnh lại tìm về cội rễ tình yêu đôi lứa, để “anh” và “em” lên ngôi. Bài thơ “Sóng” ra đời trong hoàn cảnh đó như một “bông hoa nở giữa chiến hào” khốc liệt của chiến tranh.

Xuân Quỳnh (1942-1988), là một nữ thi sĩ tài hoa trong nền văn học Việt Nam. Xuân Quỳnh được biêt đến với nhiều bài thơ nổi tiếng, đi vào hồn dân tộc như “Thuyền và Biển”, “Sóng”, “Thơ tình cuối mùa thu”, “Tiếng gà trưa”… Thơ Xuân Quỳnh giàu cảm xúc với những cung bậc khác nhau khi hạnh phúc đắm say, lúc đau khổ, suy tư được tạo tác nên từ giọng thơ đằm thắm của một người phụ nữ hiền hậu.

Bài thơ “Sóng” là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất cho phong cách sáng tác nghệ thuật của Xuân Quỳnh, mang tâm sự, nỗi lòng sâu kín của nhà thơ trong bộn bề suy nghĩ về tình yêu và dự cảm tương lai.

Bài thơ bắt đầu từ những hình ảnh vô cùng quen thuộc:

“Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ

Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể

 

Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế

Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ”

Hình tượng “sóng” được Xuân Quỳnh xây dựng như một biểu tượng cho tâm hồn người con gái trong tình yêu. Trong tình yêu, lòng người con gái cũng như những con sóng, khi cuộn trào khi tĩnh lặng, lúc sôi nổi lúc tình tự. Tác giả tạo nên thế đối xứng cân bằng giữa các từ “dữ dội” – “dịu êm”, “ồn ào” – “lặng lẽ”, “ngày xưa” – “ngày sau” để bày tỏ trạng thái xúc cảm kì lạ của người phụ nữ. Xuân Quỳnh khát khao được lí giải trạng thái ấy, nhưng vẫn “không hiểu nổi” vì thế “sóng” tiếp tục hành trình mang tính quy luật, “ra tận bể”. Xuân Quỳnh thả hồn mình ra không gian cao rộng hơn để tìm lời giải đáp. Và tác giả đã tìm thấy gì? Thấy “khát vọng tình yêu” cứ mãi “bồi hồi trong ngực”. Tác giả không lí giải minh bạch được tình yêu, nhưng chắc chắn rằng: tình yêu này sẽ mãi trường cửu và cuộn trào như thuở ban đầu.

Đoạn thơ tiếp theo, Xuân Quỳnh suy tư về nguồn gốc của “sóng”:

“Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Từ nơi nào sóng lên?

 

Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau”

Những câu hỏi thật trong sáng, hồn hậu, đáng yêu! Nhân vật “em” chắc đang đứng trước “muôn trùng sóng bể” để mà nhớ đến “anh”. Trong “em” xuất hiện hàng loạt những câu hỏi kì lạ. Sóng từ đâu mà tới? Theo lí giải khoa học, sóng tạo nên từ những cơn gió. Gió hình thành từ sự chênh lệch giữa các khí áp cao và khí áp thấp. Vậy tình yêu của chúng ta đến từ đâu? Và “ta yêu nhau” từ khi nào? Người đọc hình dung đến một cô gái ngây ngô đang hỏi chàng trai bên cạnh mình những câu hỏi rất mỏng manh. Mô tuýp câu hỏi “em nghĩ”, “em cũng” lặp đi lặp lại như mối suy tư, trăn trở, lo lắng của người con gái khi yêu.

Cảm nhận về bài thơ Sóng

Thế nhưng, tình yêu vốn không có công thức, vậy nên Xuân Quỳnh chỉ còn cho tình yêu là sự bí ẩn quyến rũ và ngọt ngào:

“Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

 

Dẫu xuôi về phương bắc

Dẫu ngược về phương nam

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh – một phương”

Hình tượng “con sóng” lúc này không còn được dùng để suy tư nữa mà trực tiếp bộc lộ cảm xúc của người con gái với người con trai – “nhớ”. Dù “dưới lòng sâu” – “trên mặt nước”, hay “xuôi phương bắc” – “ngược phương nam”, con sóng sẽ chỉ vỗ về một bến bờ duy nhất, đó là “anh”. Nỗi nhớ về “anh” khiến “em” thao thức không ngủ được, đến mức “trong mơ còn thức”, tức là ngay cả khi nằm mơ vẫn ý thức được đang mong chờ “anh” tha thiết. Nỗi nhớ đi vào trong cả giấc mơ thì không còn là đơn thuần mà trở thành nỗi ám ảnh khôn nguôi.

Tác giả vận dụng quy luật tự nhiên để khẳng định thêm chân lí ấy:

“Ở ngoài kia đại dương

Trăm nghìn con sóng đó

Con nào chẳng tới bờ

Dù muôn vời cách trở”

Phải đó, biển lớn tới đâu thì sóng rồi có ngày sẽ vỗ tới bờ cát trắng, tình yêu của em với anh có cách trở bao xa, có chuân chuyên thế nào thì một ngày nào đó cũng sẽ hạnh phúc mãi mãi. Và như một lí lẽ tất yếu mà xưa Xuân Diệu có nhắc, càng khao khát tình yêu, con người càng lo sợ trước sự hữu hạn của cuộc đời:

“Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa”

Cuộc đời nói dài không dài, nói ngắn không ngắn song thời gian luôn là thứ đáng sợ. Xuân Quỳnh đang thủ thỉ với ai đó rằng: biển lớn quá, trời rộng quá, đời nhiều sóng gió quá, liệu có kịp hoàn thành tình yêu này trước khi tuổi xuân qua đi. Câu hỏi đầy nhức nhối ấy chẳng phải xưa Hàn Mặc Tử cũng than trách sao:

“Có chở trăng về kịp tối nay?”

(“Đây thôn Vĩ Dạ”)

Cuối cùng, tác giả bộc lộ khát khao mãnh liệt:

“Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ”

Xuân Quỳnh muốn vượt ra khỏi giới hạn thời gian, không gian để tan hòa vào tình yêu vĩnh cửu. Nhà thơ tự hỏi “làm sao?”. Làm sao để tình yêu này như sóng thiên nhiên ngàn năm vẫn vỗ bờ? Làm sao chúng ta có thể bên nhau mãi mãi? Đó là tâm trạng và suy nghĩ chung của mọi người con gái trong tình yêu.

Với bài thơ “Sóng”, Xuân Quỳnh đã bộc lộ hết nỗi lòng của một người phụ nữ rất mực nhạy cảm, nữ tính. Tình yêu của bà và người chồng – tri kỉ Lưu Quang Vũ đến nay vẫn được nhắc lại với những cảm xúc thật đẹp. Xuân Quỳnh chắc sẽ an tâm chốn thiên cổ.

Hoài Lê